Khi đời sống văn hóa âm nhạc được mở rộng với vô số những dòng văn hóa du nhập, nhiều dòng nhạc mới, nhiều dòng nhạc của các nên văn hóa cũng được người nghe trẻ đón nhận nồng nhiệt. Đồng thời với thị hiếu này, nhiều bài hát na ná theo âm hưởng của những ca khúc Kpop, Cpop, hoặc những phong cách âm nhạc Âu Mỹ xuất hiện tràn ngập trên thị trường âm nhạc.
Việt Nam có những nhạc cụ truyền thống nổi tiếng nào?
Tuy nhiên bên cạnh đó âm nhạc truyền thống cũng dần được coi trọng, được các nhạc sĩ lấy làm chất liệu đưa vào các ca khúc mới, thu hút được sự quan tâm, yêu thích của đông đảo người yêu nhạc ở mọi lứa tuổi.
Trong đó phải kể đến các MV như Cô đôi thượng ngàn của ca sĩ Tân Nhàn với âm hưởng chầu văn đậm đặc; Anh ơi ở lại của ca sĩ trẻ Chi Pu dựa theo truyện cổ tích Tấm Cám; Hết thương cạn nhớ của Đức Phúc lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học Chí Phèo của nhà văn Nam Cao, Bùa yêu của ca sĩ Bích Phương mang đậm màu sắc văn hóa dân gian…
Nhân vật nổi bật nhất của năm qua cho phong cách này có lẽ là Hoàng Thùy Linh với MV thành công rực rỡ Để Mỵ nói cho mà nghe, lấy cảm hứng từ văn hóa dân gian Tây Bắc và các tác phẩm văn học về Tây Bắc nổi tiếng. Một số MV khác của Hoàng Thùy Linh như Tứ phủ, khai thác văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu, Duyên âm tái hiện các trò chơi dân gian….
Có thể nói, sự kết hợp khéo léo các chất liệu âm nhạc dân gian với âm nhạc đại chúng đã tạo nên sự hấp dẫn mới mẻ cho các sân khấu âm nhạc hiện đại. Văn hóa truyền thống, các bản sắc dân tộc được lồng ghép khéo léo cùng âm nhạc điện tử đa dạng hiệu ứng hiện đại, giai điệu trẻ trung, sôi động đã thu hút được sực chú ý của người nghe trẻ. Đây cũng là cách mà các nghệ sĩ đang làm mới các sản phẩm âm nhạc khi thị trường bị bão hòa bởi các bài hát na ná, dễ lẫn.
Tuy nhiên, không phải lúc nào việc tìm về những giá trị truyền thống cũng là sự bảo đảm chắc chắn cho thành công của các sáng tác âm nhạc. Không phải con đường nào cũng dẫn đến thành công.
Thực tế cho thấy những sản phẩm âm nhạc mang hơi hướng dân gian vấp phải rất nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận. Đơn cử, MV Bánh trôi nước của Hoàng Thùy Linh từng bị phê phán không thuần Việt trong tạo hình. MV Tứ phủ của ca sĩ này cũng nhận về nhiều phản ứng từ cộng đồng, thực hành nghi lễ đạo Mẫu khi thể hiện các yếu tố khai thác chưa thật chính xác.
Với dự án MV Việt Nam, Việt Nam, ca sĩ Bích Phương cùng ê-kíp sản xuất cũng nhận về nhiều ý kiến chỉ trích từ dư luận khi ca khúc chốt lại MV có vẻ “lệch tông” hẳn so với mục tiêu thực hiện dự án và chất Việt đậm nét trong hai ca khúc đầu. Trong đó, nếu ca khúc Nói thương nhau thì đừng làm trái tim em đau mở đầu đầy lôi cuốn bởi tái hiện một đám cưới Tây Bắc với đầy đủ nghi lễ thú vị và ca khúc Bùa yêu độc đáo bởi đưa vào hình ảnh những trò chơi dân gian quen thuộc cùng các khung thêu thổ cẩm đầy màu sắc…, thì ca khúc thứ ba Chị ngã em nâng lại có phần lạc nhịp với trang phục, bối cảnh đậm màu sắc văn hóa Ấn Độ.
Tương tự, cách đây chưa lâu, một ban nhạc khi tham gia gameshow truyền hình thể hiện các ca khúc về Tây Nguyên, đã cẩu thả đến mức sử dụng nhầm lẫn trang phục các dân tộc và cũng nhận về nhiều phản ứng của dư luận…
Khai thác các yếu tố văn học, dân gian trong ca khúc là một hướng đi mới, dễ gây được ân tượng giữa những ồn ào về thị hiếu âm nhạc của giới trẻ khi nó có thể chiều lòng cả những lớp người đi trước với những hoài niệm, lại vừa có thể giưới thiệu đến lớp người trẻ những hình ảnh văn hóa đặc sắc đậm chất dân tộc được thể hiện qua nhịp điệu bắt tai.
Nhưng nó đòi hỏi người nghệ sĩ cần có sự sáng tạo nổi bật và không trượt khỏi mục đích ban đầu là hòa ca khúc vào dòng chảy âm nhạc dân gian Việt. Muốn vậy người nghệ sĩ phải có được kiến thức, sự hiểu biết nhất định về văn hóa dân tộc, trong đó còn cần thiết phải phân loại để khai thác sao cho hợp lý, không làm dụng và không nhầm lẫn. Những tri thức này mang đến nhận định người Việt hiểu người Việt.
Bên cạnh đó để thu hút người trẻ người làm nhạc còn cần mang tới không khí của thời đại qua hòa âm, phối khí mới trên nền của sự kết hợp giữa nhạc cụ dân tộc và nhạc cụ điện tử.
Có thể nói chất liệu dân gian có sẵn là nguồn mỏ đa dạng, màu mỡ để các nghệ sĩ trẻ khai thác, nhưng kết quả đến đâu còn cần rất nhiều yếu tố, chứ không phải cứ có hình ảnh hay một giai điệu dân gian nào đó là sản phẩm có thể mang tính văn hóa truyền thống.
