Những phòng trựng bày ở cửa hàng bán piano hoặc các studio là không gian lý tưởng nhất đáp ứng hầu hết các điều kiện cần thiết để phản ánh được âm thanh chuẩn nhất của cây đàn. Tuy nhiên trên thực tế phòng đặt đàn của bạn sẽ không bao giờ đạt được các tiêu chuẩn này. Nói cách khác, sự khác nhau về âm thanh piano khi chơi ở showroom và tại nhà không nằm ở cây đàn piano mà phụ thuộc vào môi trường xung quanh, vào sự cộng hưởng mà mỗi không gian mang lại. Tại Việt Nam có khá nhiều gia đình không có tầng nổi và trần nhà, tường cách âm hoặc phòng có thiết kế giống như hình dạng đúng của một căn phòng để Piano và đó chính là điểm hạn chế âm thanh khi bạn chơi đàn tại nhà. Khi hiểu rõ được nguồn căn của hiện tượng này, bạn sẽ hoàn toàn cảm thấy yên tâm vì quyết định mua đàn của mình, điều duy nhất bạn cần làm không phải là gọi người đến chỉnh đàn hay sửa đàn mà là tìm giải pháp lý tưởng hóa không gian đặt đàn tại nhà mình mà thôi.
Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đáng kể tới âm thanh đàn piano của bạn :
Chúng ta cùng đi sâu phân tích để tìm hiểu lý do dẫn tới sự khác nhau giữa âm thanh đàn piano khi thử ở showroom và khi chơi tại nhà:
Ngoài yếu tố bản chất của cây đàn piano tác động trực tiếp lên khả năng trình diễn và chất lượng âm thanh đầu ra thì phòng nghe là yếu tố phụ quan trọng nhất, dù không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trình diễn của đàn nhưng những tương tác về mặt âm thanh của phòng nghe lại quyết định khá nhiều đến chất lượng âm thanh nói chung và giá trị trải nghiệm của người nghe nói riêng.
Nếu phòng đặt đàn piano có kích thức quá nhỏ so với đàn thì âm thanh nghe sẽ rất dội và chói tai, ngược lại nếu phòng quá lớn thì âm thanh sẽ loãng, không đủ độ nét và căng cần thiết. Nói chung, cả hai trường hợp này tùy mức độ đều sẽ khiến âm thanh không hay và thậm chí người nghe cảm thấy khó chịu.
Do đó, việc cần thiết khi có một cây đàn piano trong tay là tính toán, tìm căn phòng có kích thước phù hợp hơn và setup để chọn ra vị trí tối ưu nhất ở căn phòng của nó.
Âm thanh kéo dài (âm vang) có thể giúp âm nhạc mà bạn tạo ra phong phú hơn có chiều sâu hơn. Tuy nhiên nếu âm thanh bị vang quá lâu và quá to có thể làm cho âm đàn nghe không rõ ràng, nghe buồn và đặc biệt là sự tích tụ của âm thanh dội lại có thể khiến âm lượng Piano lớn hơn mức bình thường.
Thông thường, các vật mềm, bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém. Các vật cứng, bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt và hấp thụ âm kém. Dựa trên nguyên lý này bạn có thể tự chỉnh chất liệu ốp tường và các đồ vật trong phòng đặt đàn Piano. Cách khắc phục của đa số người chơi là sẽ để các vật mềm, bề mặt gồ ghề trong phòng để hạn chế tiếng vang quá nhiều. Các phòng hòa nhạc, phòng chiếu phim, phòng thu âm ... người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm để giảm tiếng vang. Đa số những nghệ sỹ piano thích thưởng thức âm thanh piano rõ ràng, không vang nhiều vì như thế họ mới có thể nghe tốt và điều chỉnh kỹ thuật chơi. Tuyệt đối tránh để đàn piano gần cửa kính bởi đây là chất liệu có khả năng phản xa âm thanh cực kỳ lớn sẽ làm âm thanh không những quá vang mà còn trở nên méo mó.
Tuy nhiên còn dựa vào sở thích của từng người, nhiều người thích âm thanh vang lâu nhưng một số người lại chỉ muốn giữ âm thanh của đàn vang ít nhất có thể. Hãy dựa vào sở thích cá nhân của mình để tự điều chỉnh nhé.
Phòng nghe luôn là một trong những yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất tới khả năng trình diễn và chất lượng âm thanh của đàn piano. Trong đó, việc setup vị trí đàn trong phòng sẽ đóng vai trò chủ đạo trong sự tương tác của âm thanh và phòng nghe.
Có thể sẽ có rất nhiều bạn chưa từng nghe qua khái niệm "điểm nóng" và "điểm chết" trong phòng là gì. Nhưng các điểm nóng và điểm chết trong phòng đặt đàn Piano là nơi tần số hoặc note nào đó dù được chơi cùng một lực và cùng thời điểm nhưng vẫn nổi bật hơn hẳn so với các tần số hoặc các note khác.
Vấn đề này sẽ được giải quyết tốt nhất bằng cách cài đặt âm thanh tán xạ, sử dụng các đồ vật như tủ sách, bàn ghế, đồ treo tường... Cài đặt lại đàn Piano hoặc di chuyển nó một chút cũng là cách hay. Bạn cần lưu ý nên đặt đàn piano ở nơi có ánh sáng vừa đủ, tránh cửa ra vào, lỗ thông hơi, bếp núc hoặc nơi có nhiệt độ và ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp kéo dài.
Độ ẩm của phòng cũng ảnh hưởng nhiều đến âm thanh đàn piano phát ra bởi nó ảnh hưởng đến độ ẩm của gỗ đàn piano. Độ ẩm quá cao dẫn đến tình trạng mạch gỗ bị mở rộng quá mức hoặc ngược lại nếu bị khô mạch gỗ sẽ co lại, điều này ảnh hưởng lớn đến khả năng cộng hưởng của cây đàn. Dưới đây là giải pháp dành cho bạn:
Vào mùa mưa ẩm, nên cắm ống sấy cách 2 ngày 1 lần. Vào mùa hanh khô cũng nên cắm ống sấy mỗi tuần 1 lần. Những gia đình đặt đàn ở trong phòng có máy lạnh thì tuỳ theo mức sử dụng máy lạnh có thường xuyên hay không để mà cắm ống sấy hoặc theo dõi khi thấy độ nhạy của phím kém, búa kẹt thì cắm 24h (có thể sử dụng máy sấy tóc để sấy những chỗ phím kẹt).
Tuy nhiên các bạn cũng không nên cho rằng việc cắm ống sấy thường xuyên là hay và cần thiết. Nếu cắm ống sấy nhiều quá dễ dẫn tới hiện tượng tiếng đàn trở nên quá khô, đanh tiếng và ngay đến thùng cộng hưởng cũng có thể rạn nứt ảnh hưởng tới chất lượng cây đàn. Nên hút bụi phía trong của đàn 2 tháng một lần bởi bụi có thể làm kẹt các cơ cấu của máy đàn, bụi cũng hút ẩm làm ảnh hưởng chất lượng âm thanh.
Ngoài ra, nếu sau khi bạn đã đáp ứng đầy đủ các yếu tố cần thiết để có được âm thanh piano chuẩn mực mà vẫn không đạt được như mong muốn thì cũng không loại trừ việc nguyên nhân là do thân đàn, do căn chỉnh chưa chuẩn. Hãy gọi ngay cho kỹ thuật viên piano của bạn để được hỗ trợ tốt nhất.
Trên đây là những lý do khiến cây đàn piano của bạn có âm thanh không giống như ở showroom và một số gợi ý để khắc phục hạn chế này. Nếu không có đủ điều kiện để thay đổi phòng đặt đàn theo hướng chuyên nghiệp hơn, hãy tập trung vào những điểm quan trọng mà bạn có thể kiểm soát tốt, chắc chắn bạn có thể điều chỉnh âm thành đàn hay như khi nghe thử tại Showroom.
